Опубликовано 08 августа 2022
Гал hуудалтай Бишэн жэлэй ерэлгые устьордынхид угтаба
Февралиин юhэндэ наранай түрүүшын элшэ туяагаар буряад тала дайдадамнай hаруул hайндэр Сагаалган буугаа. Эртэ урданай арадайнгаа hайхан hайндэрые хаанашье үргэнөөр угтаhан байна. Тэрэ тоодо округой түб хүхюу зугаатайгаар Сагаан hарын найрые үнгэргэбэ.
Сагаа hарын одод яларба
Усть-Орда тосхоной «Наран» гэhэн сүлөө сагай түбэй тайзан дээрэ аймагай эрхим hайн дуранай уран зохёолгын коллективүүд, дуушад нютагаархидаа амаршалан, дуу болон хатарнуудаа гүйсэдхөө.
Концертын урда округой захиргаанай үндэhэн гэгээрэлэй таhагай мэргэжэлтэн Лариса Мантагуева «Гэгээрэл» гэhэн үндэhэн проектын дэргэдэ гүрэнэй шанда 2015 оной дүнгөөр хүртэhэн Эхирэд-Булагадай аймагай бэлигтэй залуушуулда шагналнуудые барюулба.
Yнгэрhэн арбан жэлэй туршада Усть-Ордын округой hуралсалай, искусствын, спортын талаар шалгарhан далаад залуушуул энэ шангай лауреадууд болоhон юм.
Мүнөө Эхирэдэй гурбан залуушуул лауреадууд болобо. Yдэгэ нютагай Марина Дугарова hур харбалгаар илагша болоно. Харин устьордын Валерий Хунгуреев бүхэ барилдаагаар оло дахин округой, областной, республиканска мүрысөөнүүдэй илагша, Сур-Харбаанай абсолютна чемпион юм. Булусын hургуулиин хүгжэмэй багша Сергей Банзаракцаевай нэрэ олондо мэдээжэ гээшэ. Сергей бага наhанhаа дуушадай олон конкурснуудта хабаадажа, нэгэтэ бэшэ илагшаар тоологдоhон.
Һайндэрэй концертые «Худайн гол» гэhэн арадай коллектив нээжэ, «Тэрэнги» нэрэтэй хатарай ансамбль мэндэшэлгын хатар гүйсэдхэбэ. Харагшадта үнинэй мэдээжэ болоhон, олон тоото конкурснуудай лауреадууд Лиина Мухтырова, Ксения Банзаракцаева, Александр Таинкин гэгшэд гоё дуунуудаа бэлэглээ.
Сүлөө сагай түбэй вокальна бүлэг Эдуард Куклин, Александр Инкин, Аягма Дамшаева, Нина Балдынова гэгшэд «Сагаан hара» тухай дуугаар амаршалаа. Мүн лэ Сагаалганаар аймагай дангинар Ольга Синдыхеева Марина Гаврилова хоёр сугларагшадые амаршалжа, энэ хэмжээнэй шэмэг болоо.
Арад зоной найр наадан
Сагаалганай найр зугаа үндэhэн музейдэ үргэлжэлбэ. Музейн гурбан заалнуудта гурбан үзэсхэлэнгүүд дэлгэгдээ. Гол заалда буддын шажан тухай экспозици нээгдэбэ. Экспонадууд Эрхүүгэй областной хизаар ороноо шэнжэлгын музейһээ, Усть-Ордын дасанай болон өөрын жасаhаа табигдаа. Эндэ бурханай дүрсэнүүд, буддын шажанай хэрэгсэлнүүд, ламанарай дүрэ гэхэ мэтэ зурагууд харуулагдана.
«Заншалнуудаа сахин» гэжэ нэрэтэй буряадай мэдээжэ уран зурааша Анатолий Цыденовэй үзэсхэлэн олоной анхарал татаба. Мастерай уран зурагууд буряад арадай ажабайдалые тон наринаар харуулжа, ёhотойл дүрсэлэн зурагай искусствые харагшадта нээнэ.
Харин «Буряад газар тухай» гурбадахи үзэсхэлэнэй автор Ангарскын уран зурааша Александр Имедеев Ангарай шадарай, Мүрин голой байгаалиие харуулна.
Үзэсхэлэнэй hүүлээр сугларагшад музейн талмай дээрэ үнгэрhэн арадай зугаа наадануудта эдэбхитэйгээр хабаадаа.
Хухалгаан дуунай мүрысөөндэ түрүүшын гурбан шалгарагшад элирүүлэгдэжэ, тэдэнэрэй хоорондо шанга тулалдаан үнгэрөө. Yглөөгүүр болоторшье дууhахагүй тэмсэл болюулагдажа, Байтагай түлөөлэгшэ, багшын ажалай ветеран Екатерина Ербакова эрхим дуушан гээд тоологдобо.
Хухалгаан дуунай илагшада дүтэлжэ, танилсабабди. Екатерина Борисовна Һахайн голой нютаг соогоо алдартай дууша Алсаевтанай үнэр баян гэр бүлэдэ гараhан. Эжынь Лидия Прокопьевна хонгёо хоолойгоо найман үхибүүдтээ дамжуулаа. Банзар болон Валентина Алсаевтан 1980 онуудай эхиндэ «Талын аялганууд» ансамблиин дуушад байhан. Өөрөө Екатерина Борисовна 37 жэлэй туршада эхин hургуулида багшалаа.
Буряад эдеэнэй мэдэсын мүрысөөндэ мүн лэ Байтагай ажаhуугша Инна Цуканова илаба. Тэрэнэй нютагай Борис Ханхасаев бууза эдилгын урилдаанда түрүүлээ.
«Мориндо бугуули шэдэ» гэhэн конкурсдо хабаадаха хүсэлтэйшүүл олон байгаа. Зүгөөр хэнииншье бугуули мориндо хаяжа шадаагүй. Усть-Ордын 1-дэхи дунда hургуулиин 3-дахи классай Борис Шуханов бултанhаа дүтэ шэдэжэ, илагшаар нэрлэгдээ.
«Буряад буузын эрхим хубсаhан» гэhэн мүрысөөн hонирхолтой байгаа. Эндэ гурбан команданууд хабаадаа. Сагаан талхаар хэгдэhэн тарган, амтатай Катя Галкина болон Настя Ощепкова гэгшэдэй буузануудай хубсаhанууд түрүүшын hуурида гараба.
Һээр хухалгын тулалдаанда гурбан хүсэтэй баатарнууд Байтагай Сергей Ханхасаев, Гаханай Родион Хориноев болон Буряад ороной Хурумхаанай Геннадий Очиров гэгшэд илагшад болобо.
Гар гараа нүхэдүүд барилсая…
Табан жэлэй саада тээ «Буряад үнэн» Хэблэлэй байшан «Дэлхэйн ёохор» гэhэн флешмобые эмхидхэhэн байна. Тэрэ сагhаа Сагаалганай түрүүшын үдэр нютагай сагаар үдэшын 6 часта бүхы дэлхэйдэ ажаhууhан буряадууд ёохороо хатаралдадаг заншалтай болоhон. Жэл бүри ёохорой хабаадагшад олошорно. Энэ жэлдэ флешмобто Россиин хотонууд, Испани, Таиланд, Эстони, Хитад, США, Итали, Бали, Канада, Франци болон бусад гүрэнүүд, тиихэдэ түрүүшынхиеэ Австралида ажаhуудаг манай нютагаархид хабаадаа. Мүн лэ манай округой аймагууд эбтэй эетэйгээр ёохорой дүхэриг эмхидхээ.
Округой түбэй ажаhуугшад музейн талмайда сугларжа, ёохор нааданда хабаадаа. Ёохорой дүхэригтэ округой захиргаанай толгойлогшо Марина Иванова ниилэлсэжэ, сугларагшадые Сагаалганаар амаршалба.
Гар гараа барилсажа, ёохороо хатаралдажа, бэе бэедээ сагаалганай үреэлнүүдые хэлэжэ, нютагаархиднай шэнын нэгэнэй үдэрые үнгэргэбэ.
Намжилма Цыденова
Авторай фото – зурагууд